Zbigniew Kwieciński, „Pedagogie postu. Preteksty. Konteksty. Podteksty”

Zbigniew Kwieciński, Pedagogie postu. Preteksty. Konteksty. Podteksty, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012, ss. 442

Na samym początku zaznaczyć należy, że prezentowana czytelnikowi monografia jest interdyscyplinarna. Zainteresuje zatem nie tylko osoby zainteresowane pedagogiką czy pedagogią (to znaczy refleksją o praktyce edukacyjnej), ale i politologów, socjologów itd., a właściwie wszystkich tych, których frapują kwestie dotyczące przemian społeczno-politycznych, kulturowych, gospodarczych w Polsce po 1989 roku. Zbigniew Kwieciński wszakże w swej niezwykle dojrzałej pracy pod tytułem „Pedagogie postu. Preteksty. Konteksty. Podteksty” traktuje te przemiany jako kontekst dla omówienia istniejących problemów edukacji. Efekt jest naprawdę zdumiewający. Obnaża nasz system edukacji, odsłaniając przed nami jego dobrze skrywane tajemnice…

            Zbiór tekstów polecanych czytelnikowi daje spojrzenie na zależności pomiędzy edukacją a jej różnorakimi kontekstami – zawsze doskonale przybliżonymi. Autor zwraca uwagę za zachodzące w Polsce przemiany, wyodrębnia momenty „przejścia”. Mówi wprost, niezwykle odważnie – logicznie to przy tym argumentując – że mamy do czynienia z „pedagogią przejścia” czy „pedagogią pogranicza”. Uzmysławia ich sens i znaczenie. Wykazuje potrzebę ich wyróżnienia. Jednocześnie, warto zauważyć, iż uwagi te oraz objaśnienia mają charakter porządkujący. Dlatego mogą okazać się nieodzowne dla młodych badaczy, celujących w uniknięciu błędów minionych pokoleń, nie powieleniu ich schematów i odnalezieniu własnej, nowatorskiej perspektywy badawczej. Dzieło Zbigniewa Kwiecińskiego jest na tyle inspirujące, że nikt spośród czytelników stawiających mu właśnie takie oczekiwania z pewnością nie dozna zawodu po lekturze.

            I tak oto autor – na łamach swych nowatorskich i nie waham się stwierdzić, że i przełomowych – studiów, esejów oraz raportów z badań, podejmuje interesującą próbę odpowiedzenia na sytuację dziejową, w jakiej znaleźli się Polacy, której nieustannie doświadczają. Nie stroni od tematów drażliwych, ale ważnych, takich jak chociażby na przykład socjopedagogiczne problemy płci czy epidemie społeczne coraz częściej zauważalne w środowisku akademickim. Nadrzędnym jego celem – przebijającym się w sferze kolejnych rozważań – jest przedstawienie i zrozumienie z perspektywy pedagogicznej przemian w obszarze edukacji. Wykazanie potrzeby nauczenia się krytycznego oglądu rzeczywistości. Jednocześnie – odsłonięcie ukrytych czy zawoalowanych funkcji instytucji edukacyjnych. Z pewnością wielu z nas będzie zaskoczonych zadaniami, jakie były i są im stawiane w Polsce, a prezentowane nam w całkiem innych kolorach na co dzień.

            Zbigniew Kwieciński w sposób rzetelny i obiektywny przygląda się pojęciu edukacji jako trwałemu podmiotowi oraz przedmiotowi blokady rozwoju. Wykazuje istnienie hipotez dysfunkcjonalności po dwudziestu latach. Dostrzega przy tym niuanse związane z przełomami w funkcjonowaniu społeczeństwa, narodu i państwa, takie jak chociażby wstąpienie Polski do NATO czy rozległe oraz częste reformy systemu oświatowego. Zwłaszcza ciekawe i bez wątpienia warte przyjrzenia im się są uwagi na temat odwrócenia ideologicznego, a także zamętu światopoglądowego, które powstały w odpowiedzi na konkretne aspekty tych przełomów.

            Co ważne, autor nie ucieka od stawiania trudnych pytań i prób odpowiadania na nie. Pyta na przykład o to, czy mamy do czynienia z demokracją w edukacji, czy istnieniem edukacji dla demokracji. Wykazuje sprzeczności dostrzegalne pomiędzy rynkiem edukacyjnym a demokracją. Podważa status pedagoga w XXI wieku, czyli w „czasach zbójeckich”. Przejawia obawy co do stopniowego zatracania chęci, a także zdolności do kształcenia w humanistycznej mądrości. Przedstawia mądre i przemyślane tego konsekwencje.

            Nie tylko teoretycy, ale i praktycy – zwłaszcza osoby mające wpływ na kształcenie nowych pokoleń pedagogów lub sami pedagodzy – z pewnością będą zainteresowani wzorcowo przeprowadzonymi oraz omówionymi na łamach książki studiami przypadków. Nie tylko z uwagi na to, że towarzyszą im gotowe schematy do poprowadzenia wykładów, konwersatoriów, ćwiczeń, powtórzeń. Zbigniew Kwieciński na ich podstawie ukazuje pracę w szkole – jako taką – jako złudzenie. Mówi o ukrytej przemocy będącej podstawą racjonalności funkcjonowania szkoły oraz grzechach głównych, które nagminnie pojawiają się w kształceniu nauczycieli. To ciekawe, lecz zbyt często pomijane lub bagatelizowane aspekty namysłu nad edukacją w Polsce.

            Obszerna książka autorstwa Zbigniewa Kwiecińskiego pod tytułem „Pedagogie postu. Preteksty. Konteksty. Podteksty” to dzieło ważne dla Polaków zdolnych do refleksji nad tym, co ich warunkuje. Zwraca uwagę na palące problemy wpisane w system edukacji po 1989 roku. Pozwala zrozumieć konteksty, które oddziaływały kolejno na jego współczesną specyfikę. Jednocześnie uzmysławia jego słabości i daje wskazówki co do tego, co wymaga jakiej zmiany. Dlatego jest to monografia szczególnie istotna dla badaczy i praktyków mających do czynienia z pedagogiami. Pozwala wszak pojąć problemy współczesnej edukacji oraz podjąć z nimi walkę. To bez wątpienia godne polecenia dzieło.

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej „Impuls”: http://impulsoficyna.pl/wyszukaj/pedagogie-postu,1392.html

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *