Andrew Westoll, Szympansy z azylu Fauna. O przetrwaniu i woli życia, przeł. Maria Zawadzka, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2013, ss. 312
Mówi się, że człowieka umiejętność bycia i współpracowania ze zwierzętami wiele mówi nam zawsze o nim samym. Jego stosunek do nich często bywa bowiem miarą jego człowieczeństwa. Znacznie rzadziej pamięta się, iż równie istotne jest podejmowanie prób zrozumienia zwierząt czy uczenia się od nich podstawowych czynności, których zdolność wykonywania z czasem niestety utraciliśmy. Przełomowe świadectwo literackie w tym względzie stanowi dzieło napisane z ogromną pasją, znawstwem przedmiotu oraz miłością do świata przyrody, a mianowicie książka Andrewa Westolla, pod tytułem „Szympansy z azylu Fauna. O przetrwaniu i woli życia”. Z pozoru to tylko nasycona emocjami, których nie sposób nie odczuć – nie zapłakać, nie wzruszyć się, nie pokrzyczeć – historia farmy Glorii Grow będącej ostoją i ukojeniem dla szympansów posiadających zaburzenia psychiczne. Niemniej jednak to przede wszystkim zajmująca opowieść o bezinteresownych: miłości, poświęceniu, szacunku, odczuwanych pomimo wszystko i wbrew wszystkiemu. Dająca nadzieję na to, że w dzisiejszym świecie nie wszystko musi być podyktowane żądzami, ale może płynąć z ludzkiej duszy, która – jak pokazuje Andrew Westoll – jest nieprzenikniona i zawiera w sobie nieskończone pokłady dobra. Trzeba tylko umieć odpowiednio wykorzystać jej zdumiewający potencjał.
W świecie przedstawionym na stronach książki zależność usytuowana na linii człowiek-szympans pozwala na faktyczny wgląd w ludzką psychikę. To nie jest kolejna nudna książka psychologiczna, której autor twierdzi, jakoby miał monopol na wiedzę o człowieku zagubionym lub zatraconym w swym konsumpcyjnym trybie życia. Nie daje również jedynych słusznych ani gotowych rozwiązań. Nakłania raczej do ich poszukiwania – na miarę potrzeb i zdolności. Proste mechanizmy, których w innych sytuacjach nie dostrzegamy, czasem ignorujemy, tu wydadzą nam się kluczowe. Ukażą czym jest prawdziwe poświęcenie, dlaczego wzajemny szacunek powinien być kontekstem dla nawet najdrobniejszych codziennych spraw. Przede wszystkim jednak pozwolą pojąć, że cierpienie – nie tylko ludzkie – zabija uczucia, rodzi emocje, zmienia. To z kolei wymaga podjęcia poszukiwań dróg dotarcia do tych jednostek, których dotychczasowe postrzeganie rzeczywistości legło w gruzach.
Obcowanie z innym zawsze jest wyzwaniem. A co jeśli innym jest zwierzę, szympans? Wówczas wyzwanie jawi się jako podwójne. Wymaga wszakże wykształcenia w sobie wystarczającej dozy cierpliwości, wyostrzenia zmysłów na tyle, aby móc odbierać przekaz i odpowiadać na niego. Jak pokazuje autor książki – kanadyjski zoolog, ekspert w zakresie biologii ssaków naczelnych, dziennikarz, pisarz – właściwa identyfikacja potrzeb pozwala na ukształtowanie pożądanych relacji. Fascynujące są analogie do świata ludzi, które stworzył na tej podstawie.
Warto również, aby czytelnik uświadomiony co do wydźwięku książki, pochylił się nad kwestią uwagi, jaką poświęcamy cierpiącym – ludziom i zwierzętom. Zbyt często sprowadza się ona to jednorazowego działania, jednokrotnego wsparcia. Andrew Westoll pokazuje, że takie okazjonalne pomaganie często przynosi efekt różny od zaplanowanego. Dlatego chcąc komuś pomóc – ale pomóc tak naprawdę – trzeba zrobić coś zupełnie innego aniżeli zakupić cegiełkę, udostępnić status na portalu społecznościowym. Są gesty, jakich zastąpić nie sposób. I o nich właśnie z odpowiednim namaszczeniem pisze urzekająco autor. Warto samodzielnie przekonać się za sprawą tej pięknej opowieści, że człowiek jest na tyle dobry, na ile nauczy się to dobro okazywać.
Andrew Westoll w swym najnowszym – gorąco polecanym – dziele pod tytułem „Szympansy z azylu Fauna. O przetrwaniu i woli życia” opowiada historie zwierząt skrzywdzonych przez człowieka i naturę. Mówi jednak wiele o umiejętnościach oraz wartościach uniwersalnych i ponadczasowych. Dlatego też warte jest ono uwagi wszystkich tych spośród nas, którzy pragną uciec od postawy konsumpcyjno-roszczeniowej, aby nauczyć się po prostu godnie, satysfakcjonująco być na świecie – być w łonie społeczeństwa.
Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Czarne: http://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/szympansy-z-azylu-fauna
a.me.
