Doprawdy niesamowite, jest bogactwo, jakie ma skarbnica myśli konserwatywnej. Wielość myślicieli, którzy zaskakują nowymi spostrzeżeniami i wskazówkami, jest niezliczona. Również i ja w ostatnim czasie odnalazłem swoje polityczne alter ego, który na nowo pozwolił mi odkryć myśl polityczną Juana Donoso Cortesa, a także zwrócił uwagę na jakże istotny fakt istnienia państwa.
Dychotomia przyjaciela i wroga
Mowa oczywiście o Carlu Schmittcie. Ten „apokaliptyk w służbie kontrrewolucji”, jak pisał o nim Jacob Taubes, oprócz tego, że był erudytą to również, był wybitnym teoretykiem nauk prawnych, a także naukowcem. Jego pisma rzucają nowe światło na pojęcia takie jak suwerenność, polityczność czy – co jest szczególnie ważne dla prawnika – normy, i to jak są one kształtowane. W sposób niesamowity Schmitt potrafi wyłuszczyć, dlaczego oksymoronem jest łączenie liberalizmu i demokracji, a także dodawanie do tych wyrażeń zbitki słownej, jaką jest państwo prawa. Dzieła C. Schmitta pomimo tego, że w większości zostały napisane niecałe sto lat temu, nic nie tracą na aktualności. Stąd poczyniłem wysiłek, aby zdobyć dzieła, które wyszły spod pióra Niemca. Jak już wcześniej wspomniałem, w sposób pozytywny autor „Teologii Politycznej” wstrząsnął moim spojrzeniem nie tylko na wyżej wymienione pojęcia, ale także na ideę konserwatywną oraz to, co rzeczywiście jest zadaniem dzisiejszych tradycjonalistów. Otóż niebezpośrednio uzyskałem, lecz uzyskałem odpowiedź na najbardziej nurtujące mnie pytania, które wciąż sobie zadawałem. O co dziś walczą konserwatyści? Co jest naszym societas perfecta? Czy rzeczywiście da się odzyskać porządek sprzed Rewolucji Francuskiej? Odpowiedzi na te pytania dla mojego reakcjonistycznego „Ja” były niezadowalające. Jednakże uważam, że bycie konserwatystą dziś to rozumienie swoich zadań i realizowanie ich w możliwie największym stopniu. Jeżeli dziś tego nie zrozumiemy to marne szanse, żeby powróciła „arystokracja ducha”. Ale przecież Schmitt miał tożsame rozterki. Prof. Adam Wielomski w swoim dziele pt. ” Konserwatyzm. Główne idee, nurty i postacie.” pisze o Niemcu „Był monarchistą do szpiku kości, choć miał świadomość, że różne względy czynią restaurację niemożliwą”. Dziś i ja zrozumiałem to, że mimo najszczerszych chęci „różne względy czynią restaurację niemożliwą”. Polityka to najprościej rzecz ujmując dychotomia na przyjaciela i wroga, i my konserwatyści musimy rozumieć, kto dziś jest naprawdę naszym przeciwnikiem. „«Jestem wciąż między dwiema przepaściami, poruszam się między bytem a niebytem »- powiada Bonald. Chodzi więc o przeciwieństwo dobra i zła, Boga i szatana, między którymi toczy się walka na śmierć i życie. Wybór «albo-albo» nie prowadzi do żadnej syntezy, żadnego trzeciego rozwiązania na wyższym poziomie”. Schmitt kreślił sprawy jasno, jak się miały, warto czerpać z tego rezyduum wiedzy, jakie nam pozostawiono w spadku.
Siła decyzji
Przesłanie, jakie płynie z dzieł niemieckiego prawnika -być może- jest brutalne, ale w sposób jednoznaczny określa czym, są najważniejsze elementy dotyczące ontologii polityki i polityczności. O czym dziś mówią nam pisma polityczne Carla Schmitta? Cóż, myślę, że przede wszystkim wskazują na wewnętrzne sprzeczności pojęć takich jak „Liberalna demokracja”, liberalizm, czy pluralizm w myśl Harolda I. Laskiego, czy G.D.H Cole’a. Jednak myśl Schmitta to też jego dziedzina nominalna, czyli prawo, a tam wskazuje m.in. na zakres funkcjonowania norm i stanów nadzwyczajnych. „Normalność o niczym nie świadczy, wyjątek świadczy o wszystkim; reguła istnieje tylko dzięki wyjątkom, które je potwierdzają”. Stąd Schmitt odrzuca zdecydowanie neokantowskie pojęcie normy, które przyjmuje m.in. bezosobowość prawa i odrzucenie stanu wyjątkowego. Jednak nie chciałbym zagłębiać się w meandry prawnicze (tym bardziej,, że nie mam jeszcze w tym zakresie wystarczającej wiedzy). Zatem nauką, jaką można i trzeba dziś wyciągać z pisma Schmitta, jest przede wszystkim świadomość wagi stanu nadzwyczajnego, a także fakt siły decyzji, tak w prawie, jak i w polityce.
Szymon Bogucki
Przydatne linki:
