„Kultura w całościowym planie rozwoju”. Recenzja książki

Leon Dyczewski, Kultura w całościowym planie rozwoju, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2011, ss. 264

            Dzieło pod tytułem „Kultura w całościowym planie rozwoju” to bardzo wiele znacząca dla Polaków książka, a przynajmniej jako taka winna być postrzegana. Jej autor – ks. prof. dr hab. Leon Dyczewski OFMConv jest kierownikiem Katedry Socjologii Kultury KUL, dyrektorem Podyplomowego Studium Komunikacji Społecznej i Dziennikarstwa KUL – zdołał wszak na jej łamach ukazać czytelnikom znamienny charakter polskiej kultury, a przede wszystkim zaprezentować znaczenie tradycji w związku z kształtowaniem polskiej tożsamości. Przedstawił w konsekwencji polskość w pełnym jej znaczeniu i wymiarze, co trudno przecenić.

            Publikacja ta obejmuje swą treścią teksty publikowane już wcześniej w czasopismach naukowych, pracach autorskich i zbiorowych. Przy tym część z nich jest obecnie trudno dostępna, stąd wyrazy uznania należą się nie tylko z uwagi na ich wartość merytoryczną autorowi książki, ale i Instytutowi Wydawniczemu PAX za jej wydanie. Artykuły te w niewielkim stopniu różnią się od tych w mniejszym lub większym stopniu znanych czytelnikom – ponieważ zostały uzupełnione oraz nieco skorygowane, dzięki czemu są łatwiejsze w odbiorze oraz zdają się pełniejsze w swym wymiarze.

            Leon Dyczewski przeanalizował na kartach książki – wykorzystując do tego imponujących rozmiarów bibliografię – sytuację polskich – kultury (a także wartości stanowiących jej podstawę) i tożsamości, przy szczególnym uwzględnieniu ich determinant oraz kontekstu rozwoju, ich trwałości oraz zmienności. Poruszył kwestie związane z procesami globalizacji, na przykład dialogu z innymi kulturami czy wielokulturowości w skali jednego państwa. Zasługują na głębsze przemyślenie konteksty, jakie wykorzystał gwoli ukazania wybranych wymiarów czy znamion kultury. Dzięki zastosowaniu przez autora oryginalnych ujęć, czytelnicy dostrzegą polską tożsamość z zupełnie innego – być może dotąd niesłusznie ignorowanego przez nich – punktu widzenia.

Przykładowo przyczynkiem do ujęcia stałości wartości i zmienności zwyczajów w tradycji jest dla Leona Dyczewskiego następująca konstatacja: „Przeszłość i przyszłość, tradycja i nowoczesność, trwanie i rozwój nie są zatem przeciwstawnymi sobie stanami życia narodu/społeczeństwa, lecz wzajemnie się dopełniają. Dotykamy tu problemu niezmiernie ważnego dla narodu/społeczeństwa, a mianowicie że coś w nim musi być nienaruszalne, niezmienne, tożsame, co kolejne pokolenia sobie przekazują, i chcą to czynić mimo zmieniających się ludzi i warunków życia”. Dalej stawia autor trafne pytania, na które odpowiedzi bezskutecznie, lecz owocnie – o czym informuje dalej – szukały już minione pokolenia: „W związku z tym jawi się pytanie: Jak daleko mogą pójść zmiany? Czy istnieje ich granica i co ją wyznacza? Co może się zmieniać, a co powinno być stałe, by nadal istniał ten sam naród, to samo społeczeństwo”.

            Porządkujący charakter ma natomiast rozdział poświęcony pamięci przeszłości i tożsamości kulturowej. Pozwala dostrzec różnice – często zaciemniane przez badaczy – pomiędzy pamięcią: historyczną, zbiorową i polityczną oraz daje spojrzenie na zalety wynikające z niej dla zbiorowości. Uwidacznia się przy tym ostrożność Leona Dyczewskiego na przykład w sferze wyznaczania roli mediów czy elit politycznych. Z kolei ważne na tle obecnie prowadzonych przez politologów badań są uwagi dotyczące znaczenia Kościoła katolickiego w rozwoju współczesnej kultury polskiej.

Leona Dyczewskiego „Kultura w całościowym planie rozwoju” to publikacja przeznaczona nie tylko dla współczesnego animatora kultury, ale głównie dla wszystkich tych, którzy dążą do uzyskania całościowego oglądu wytworów polskiej kultury, którym Polska nie jest obojętna. Dzięki obecnemu na kartach książki ujęciu praktycznemu tematu, stanowiącego niejako uzupełnienie dla części teoretycznej przedstawia ona znaczną wartość dla czytelników generujących rozwój polskości. To bardzo pouczająca oraz rozwijająca lektura, dlatego warto po nią sięgnąć.

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Instytutu Wydawniczego PAX: http://www.iwpax.pl/produkt-kultura-w-calosciowym-planie-rozwoju-443.html

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *