Marek Konopczyński, Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2014, ss. 206

Perełką nowej serii wydawniczej Oficyny Wydawniczej „Impuls” jest podręcznik autorstwa profesora Marka Konopczyńskiego pod tytułem „Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących”. Jej autor dokonał wyczerpującego przeglądu światowej literatury poświęconej tematyce resocjalizacji, by stworzyć nowatorskie dzieło, które zadowoli najbardziej wymagających czytelników. Książka okaże się bez wątpienia niezastąpioną pomocą naukową i dydaktyczną dla studentów i nauczycieli akademickich. Będzie także bezcennym źródłem inspiracji dla teoretyków poszukujących nowych rozwiązań – rozwiązań na miarę problemów oraz ludzi XXI wieku – mieszkańców globalnej i niebezpiecznej wioski. Spełni także oczekiwania praktyków – pracowników placówek socjalizacyjnych, ośrodków opiekuńczo-wychowawczych, a także innych miejsc, w których niezbędna jest specjalistyczna wiedza z zakresu pedagogiki.

            Na kartach tej polecanej lektury nie ma miejsca na owijanie w bawełnę ani bezrefleksyjne powtarzanie ujęć doskonale znanych i właściwie już nieużytecznych dzisiaj. Autor dołożył wszakże wszelkich starań, aby pokazać odbiorcom na czym polega świadome podejście do resocjalizacji. Czytelnik zda sobie z tego sprawę od pierwszej strony – przystępując do wciągającej lektury wstępu poświęconego resocjalizacji w kryzysie zmiany.

            Ogromną zaletą książki jest to, że tok narracji sprowadza się do odpowiadania na wyzwania doby globalizacji. Marek Konopczyński poświęcił odrębny rozdział na prezentację współczesnych dylematów socjalizacyjnych. I tutaj bardzo wyraźnie trzeba zaznaczyć, iż pokazał czytelnikowi jak je identyfikować oraz rozumieć, co z kolei jest podstawą dla podejmowania kolejnych działań. Niewątpliwie jednym z najbardziej interesujących – i frapujących nas, na co wskazują zapytania rodziców na forach internetowych czy w komentarzach pod wywiadami z „niby ekspertami” – są fragmenty na temat dewiacyjnych mechanizmów socjalizacyjnych które blokują zasoby osobowe i społeczne takie jak na przykład: zainteresowania, predyspozycje czy zdolności.  Autor – wystrzegając się zero-jedynkowego orzekania – pokazał czytelnikowi znaczenie kontekstu, uwarunkowań, czynników, które zajmują naszą uwagę. Wiele stereotypów obala także wykład na temat nieprzystosowania społecznego i niedostosowania społecznego wymagających uważnego rozróżniania.

            Nie mniej ciekawy jest rozdział poświęcony dwóm pedagogikom resocjalizacyjnym na przełomie wieków. Jego szczególna waga polega na tym, iż poszerza perspektywę poznawczą oraz dostarcza niezbędnej wiedzy do porównań fenomenów właściwych przedmiotowi uwagi autora. Warto poznać paradygmaty wyczerpująco scharakteryzowane przez naukowca, aby lepiej zrozumieć podejścia teoretyczne, które reprezentują.

            Ważna dla odbioru – zarówno treści książki, jak i zrozumienia zasadności jej tytułu – jest część dotycząca resocjalizacji jako kreującej działalności wychowawczej. Oferuje ona szerokie spojrzenie na wyzwania, którym trzeba obecnie sprostać, aby poradzić sobie z ewoluującymi problemami społecznymi. Godne uwagi są rozważania na temat zderzenia ludzkich tendencji z kreowanym otoczeniem – zewnętrznym i wewnętrznym – określonych podmiotów społecznych.

            Często nazbyt marginalizowany aspekt badań – metodyka resocjalizacji – doczekał się w tym przypadku satysfakcjonującego omówienia na najwyższym światowym poziomie. Uważne zapoznanie z wytycznymi zaproponowanymi na łamach ostatniego rozdziału pozwoli uniknąć rażących błędów, które w praktyce mogłyby – i w istocie przyczyniają się – do pogorszenia stanu podopiecznych zamiast ich poprawy.

            Podręcznik Marka Konopczyńskiego pod tytułem „Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących” to jedno z tych dzieł, które nie tylko stanowią doskonałą lekturę, ale i odznaczających się szczególną wartością dla praktyków. Poza tym, że trudno mu cokolwiek zarzucić pod względem merytorycznym, docenić trzeba nowatorskość – pod wieloma aspektami: podejścia do problematyki resocjalizacji, ujęcia zagadnień ważnych dla adeptów nauk społecznych, a także namysłu nad wyzwaniami doby globalizacji.

Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej „Impuls”: http://impulsoficyna.pl/wyszukaj/pedagogika-resocjalizacyjna,1585.html

Krzysztof Wróblewski