Mistrz Eckhart, Dzieła wszystkie, t. I, przeł. Wiesław Szymona OP, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze, Poznań 2013, ss. 296

            Mistrz Eckhart to postać nietuzinkowa, jakiej nie trzeba dzisiaj nikomu, kto choć trochę interesuje się teologią bądź filozofią przedstawiać. Tym jednak, którym postać ta w jakiś sposób zdoła umknąć, warto wspomnieć, że był on niemieckim mistykiem, teologiem, dominikaninem, kaznodzieją. Swą refleksją wywarł – i wciąż wywiera – ogromny wpływ na wielkich myślicieli tego świata, między innymi na Mikołaja z Kuzy czy Martina Heideggera. Źródło tych inspiracji pozna polski czytelnik za sprawą nowej – i godnej uznania – inicjatywy wydawniczej Wydawnictwa Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze. Otóż pojawił się właśnie na półkach księgarni pięknie i solidnie wydany pierwszy tom „Dzieł Wszystkich” tegoż wielkiego mistyka średniowiecza.

            Na początku trzeba wskazać, że kazania Mistrza Eckharta poprzedza ciekawy wstęp wzbogacony o bogatą bibliografię. Zawiera bogaty w szczegóły rys biograficzny pozwalający dostrzec kontekst: społeczno-polityczno-kulturowy powstawania dzieł mistyka. Uzupełnia go świetnie nakreślona sylwetka duchowa. Dowiemy się z niej o wielu ciekawych wątkach z życia teologa, z których istnienia w większości nie zdawaliśmy sobie dotąd sprawy. Nie jest przy tym jednak to wprowadzenie żadnym peanem pochwalnym na jego cześć, albowiem uświadamia nam także jego ludzkie słabości, a także naświetla obszary w zakresie jakich przecenia się obecnie jego znaczenie dla filozofii.

            Cenne dla badaczy zajmujących się życiem i twórczością Mistrza Eckharta okażą się z kolei bez wątpienia te fragmenty wstępu, które zawierają weryfikację zagadnień dotychczas uznawanych za fakty z jego życia. Ustosunkowano się w nim między innymi do podawanej w wątpliwość w literaturze eckhartiańskiej autentyczności doświadczeń mistycznych Mistrza z Hochheim. Ciekawym zabiegiem jest ich rozważenie w szerokim kontekście obejmującym także między innymi profil psychologiczny mistyka, hermeneutykę opisów jego przeżyć wewnętrznych oraz materiały źródłowe i opracowania.

            Poza tym warto wgłębić się w burzliwe dzieje recepcji Mistrza Eckharta, takż żywo i bogato przedstawione. Kiedy czytać będziemy o kolejnych postaciach zafascynowanych zarówno jego intelektem, metafizyką, jak i samą postacią, reinterpretacjach jakich one dokonywały czy dziełach, jakie tworzyły, możemy sięgnąć wprost do kazań teologa, aby przekonać się o istnieniu faktycznych inspiracji. Takie samodzielne konfrontowanie stanowisk, koncepcji, teorii, dostarcza wiele frajdy intelektualnej, a przy tym niejako nakłania nas do refleksyjnego podejścia do wątków będących przedmiotem kontrowersji dla filozofów legitymujących się różnym pochodzeniem i upodobaniami na przestrzeni dziejów.

            Tych, którzy jeszcze wahają się nad tym, czy zdecydować się właśnie na to wydanie dzieł Mistrza Eckharta, przekonać powinno to, iż znajdą we wstępie wskazania co do kierunków interpretacji kazań. Zyskają pogląd na to, które wymagają odpowiednich kompetencji kulturowych czy perspektyw poznawczych. Dowiedzą się więcej na temat inspiracji, które legły u ich podstaw: neoplatońskiej, św. Augustyna, Pseudo-Dionizego Areopagity, św. Tomasza z Akwinu, św. Alberta Wielkiego i innych. W wielu przypadkach zostaną uprzedzeni na co zwrócić szczególną uwagę po to, aby nie dać się zwieść, nie pojąć czegoś mylnie. Szkoda, że wszystkie antologie spośród dostępnych na rynku wydawniczym nie są opatrzone tak wartościowym i dobrym pod względem merytorycznym wstępem. Znacznie ułatwiłoby to poznanie klasycznych dzieł.

            „Dzieła wszystkie” autorstwa Mistrza Eckharta z pewnością warto czytać, albowiem nieodmiennie, od stuleci dostarczają wielu inspiracji osobom, które podejmują się ich refleksyjnego odbioru. Poza tym trzeba pamiętać o tym, że stanowią naszą spuściznę kulturową. Są wszakże wybitnym dziełem powstałym w kręgu kultury europejskiej, świadectwem duchowości tak samego autora, jak i minionych pokoleń. Dlatego właśnie jest to książka ważna, do której warto sięgać, zawiera ona przesłania cenne dla nas – katolików, tradycjonalistów, Polaków, Europejczyków.

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa W Drodze: http://www.wdrodze.pl/opis,1085,Dziela_wszystkie__tom_1__oprawa_twarda_.html#.Uhd_dD8Xc_o

Piotr Tomaszewski

a.me.