Marie-France Hirigoyen, Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym, tłum. Jolanta Cackowska-Demirian, Wydawnictwo W drodze, Poznań 2012, ss. 207

            Marie-France Hirigoyen – psychiatra, psychoanalityk, terapeutka, specjalista w zakresie wiktymologii napisała ważną w dobie współczesnych problemów społecznych, także kryzysu rodziny, książkę poświęconą prześladowaniu psychicznemu w rodzinie, związku małżeńskim, miejscu pracy, pod tytułem „Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym”.

            Autorka stawia w książce pytania, które nasuwają się na myśl wielu z nas każdego dnia – choć niewielu ma odwagę wypowiedzieć je na głos – między innymi o to, czym zasłużyliśmy sobie na poniżające traktowanie, dlaczego spotyka nas kara ze strony innych ludzi – właściwie nieuprawnionych do tego, by ją nam wymierzyć, jak to się stało, że ktoś bliski powoli nas niszczy, zabija w nas radość i szczęście poprzez molestowanie psychiczne. Ukryte formy przemocy, mechanizmy perwersyjne są często niedostrzegane, niesłusznie lekceważone, traktowane z pobłażaniem.

            Według wyników badań autorki perwersyjna przemoc pojawia się w momentach krytycznych, to znaczy wówczas gdy dana jednostka stosuje perwersyjne mechanizmy samoobrony, nie umie wziąć na siebie odpowiedzialności za trudny wybór. Konsekwencją czego może być na przykład brak szacunku wobec drugiej osoby. Dochodzi wtedy również do ujawnienia dotąd utajonych komunikatów. Marie-France Hirigoyen ciekawie wyjaśnia w tym kontekście zjawisko wyidealizowanej miłości, rozwodów i separacji, a także kazirodczości, której nie wolno mylić z kazirodztwem.

            Inny, lecz nie mniej straszliwy wymiar ma molestowanie w przedsiębiorstwie. Autorka przedstawia zaskakujący katalog przyczyn, z jakich pracownicy stają się ofiarami przemocy pośredniej lub bezpośredniej. Wbrew pozorom, co ciekawe, ofiarami nie stają się osoby szczególnie słabe, czy te, które były wcześniej dotknięte jakimiś patologiami. Szczególnie ważne jest z perspektywy pracowników przedsiębiorstw, aby uświadomili sobie aspekty komunikacji perwersyjnej, takie jak: odmowa komunikacji wprost, deformacja języka, kłamstwa, żonglowanie szyderstwem, drwiną i pogardą, stosowanie paradoksu, dyskwalifikowanie, dzielenie (by skutecznie rządzić), narzucanie władzy, związane ze stosowaniem przemocy perwersyjnej poprzez na przykład okazywanie nienawiści.  Trzeba także zdać sobie sprawę z uzależnienia charakteru opisanych na łamach książki procesów od indywidualnych właściwości agresora. Warto zatem zapoznać się z rzeczowymi uwagami Marie-France Hirigoyen na temat narcyzmu, megalomanii, wampiryzacji, nieodpowiedzialności, paranoi.

            Katalog konsekwencji molestowania moralnego dla ofiary pozostaje wciąż otwarty. Każda z faz molestowania przynosi inne skutki, na przykład faza zawładnięcia objawia się między innymi konfuzją, stresem, zwątpieniem, lękiem, izolacją, ustępstwami. Występują też znacznie poważniejsze efekty przemocy moralnej, które szczegółowo omawia autorka. Cenne w tym zakresie są praktyczne porady dla partnerów i rodziny dotyczące opieki nad osobą, która doznała szkód. Marie-France Hirigoyen wyjaśnia także jak rozpoznać ofiarę oraz jak ją leczyć. Wszystkie uwagi teoretyczne są doskonale zobrazowane przykładowymi historiami opatrzonymi stosownymi komentarzami oraz odniesieniami do ilustracji dobrze znanych czytelnikowi z filmów.

            Publikacja Marie-France Hirigoyen pod tytułem „Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym” to pomocna lektura dla osób, które były lub są ofiarami perwersyjnej komunikacji. Da wskazówki jak się zachowywać w sytuacjach trudnych i kryzysowych, a także pomoże ustrzec się konsekwencji przemocy. Jest to również książka niezwykle wartościowa dla rodzin, przyjaciół osób dotkniętych przemocą, a chcącym im pomóc – pozwoli szybko zdiagnozować fakt stosowania przemocy i pokaże jak działać, by pomóc drugiemu człowiekowi. Wreszcie – to również znaczące ostrzeżenie, jak nie stać się bezczynna ofiarą w świecie przepełnionym przemocą moralną.

Krzysztof Wróblewski

 Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa W drodze: http://www.wdrodze.pl/opis,349,Molestowanie_moralne.html#.UQQloWdilas

a.me.