Hans-Georg Gadamer, O skrytości zdrowia, tłum. Andrzej Przyłębski, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 2011, ss. 208
„O skrytości zdrowia” autorstwa Hansa-Georga Gadamera to zbiór trzynastu tekstów dotyczących sztuki leczenia, a właściwie zachodzących w jej łonie przemian na przestrzeni dziejów widzianych oczami hermeneuty. To książka o umiejętnościach, które wraz z biegiem czasu utraciliśmy i kompetencjach, które nabyliśmy – doprowadzających nas nieraz do zguby, a innym razem prowadzących ku nieznanemu. Warto jeszcze przy tym również nadmienić, iż większość esejów zamieszczonych na łamach tego interesującego tomu po raz pierwszy zostało opublikowanych w Polsce dzięki wysiłkowi Wydawnictwa Media Rodzina. Wszystkie z nich przetłumaczył profesor Andrzej Przyłębski, były uczeń autora, znakomity znawca jego twórczości, co czyni je tym bardziej cennymi dziełami.
Publikacja ta jest efektem przemyśleń Hansa-Georga Gadamera na temat zawieszenia człowieka gdzieś pomiędzy możnością sprawczą a odpowiedzialnym chceniem i postępowaniem (innym zagadnieniem w tym obszarze jest – jakże ważne w prezentowanym ujęciu – dążenie do osiągnięcia równowagi). Jednocześnie postulatem o troskę o własne zdrowie, jako „pierwotnego fenomenu bycia człowiekiem”.
Wiele uwagi autor poświęca pojęciu nauki. Następnie zarysowuje jej związek ze zdrowiem: „Ale także w obrębie nauki pojawia się podobne niebezpieczeństwo samozniszczenia, wypływające bezpośrednio z perfekcjonizacji nowoczesnych instytucji badawczych. Specjalizacja naukowa dawno już zastąpiła ogólną orientację we wszystkim, umożliwiającą jeszcze w XVIII wieku coś takiego jak wiedza encyklopedyczna…”. Opowiada się następnie za wpisywaniem odpowiedzialności za przyszłość człowieka w świadomość badacza, szczególnie w dobie skonfliktowania nauki z ludzką świadomością wartości. Obrazuje przenikanie teorii z praktyką na przykładzie zawodu lekarza. Rysujące się tym oto sposobem ilustracje stanowią znakomitą gimnastykę intelektualną do poszukiwania kolejnych nowych korelacji z ukazanymi właściwościami działań człowieka.
Dalej Hans-Georg Gadamer, odwołując się do czasów greckiej sofistyki, dokonuje apologii sztuki leczenia. Pomimo że: „Dlatego w sposób niepodważalny otwartym pozostaje pytanie, na ile efekt wyleczenia można zawdzięczać umiejętności terapii lekarza, a na ile pomogła tu sobie sama natura. Taki jest powód tego, że od niepamiętnych czasów sztuka lekarska, wraz z towarzyszącym jej uznaniem, ma szczególne znaczenie. Dosłownie życiowe znaczenie sztuki medycznej nadaje lekarzowi i jego roszczeniu do wiedzy i umiejętności specjalne wyróżnienie, zwłaszcza wtedy, gdy pojawiają się zagrożenia”. Medal wszakże – jak dowodzi celnie autor – ma zawsze dwie strony. A zatem recenzentowi pozostaje tylko zachęcić czytelnika do samodzielnego z nimi zapoznania się, dzięki lekturze tej fascynującej lektury.
Według wybitnego hermeneutyka nawet inteligencja może stanowić nie lada problem i wyzwanie, czego dowodzi przekonującymi argumentami. Refleksje są tym ciekawsze, że Hans-Georg Gadamer konfrontuje je z działaniami lekarza i językowym charakterem naszego zachowania. Wyłania się z nich ciekawa konstatacja o możliwości przedłużenia swojego życia. Jednak czy jest ona środkiem ostatecznym do celu? Warto, by sam czytelnik się o tym przekonał z eseju pod tytułem „Problem inteligencji”.
Doświadczenie cielesności, śmierci i jej niepojmowalność, demitologizacja życia, rekonstruowanie świata wyobrażonego, rozważania o duszy, lęki – to to, co stanowi nieodzowny atrybut człowieczeństwa i jest przedmiotem rozważań wielu z nas każdego dnia. Warto porównać swoje przemyślenia do tych zaprezentowanych na kartach ciekawej oraz wartej polecenia czytelnikom, książki Hansa-Georga Gadamera pod tytułem „O skrytości zdrowia”, ponieważ przygoda intelektualna za sprawą lektury jest gwarantowana!
Krzysztof Wróblewski
Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Media Rodzina: http://mediarodzina.pl/prod/340/O-skrytosci-zdrowia
a.me.
