W czasach władzy ludowej Dmowskiego oskarżano o stworzenie obozu nacjonalistycznego, który był o krok od nazizmu, zakłamując i przeinaczając dorobek twórcy obozu wszechpolskiego – gdyż jak wiadomo za największe zagrożenie ekonomiczne, kulturowe uznawał on Niemcy. Po 1989 Dmowski stał się w niektórych środowiskach ojcem nacjo-komunizmu, który kojarzono z Moczerem i Patriotycznym Ruchem Odrodzenia Narodowego.

Dziś postać Dmowskiego uległa znaczącej demistyfikacji, niestety od czasu do czasu pojawiają się w prasie artykuły prezentujące ojca endecji w krzywym zwierciadle. Do takich tekstów zaliczyć należy art. redaktora Piotra Zychowicz pt.: „Sikorski – wierny uczeń Dmowskiego”, który ukazał się w numerze 9/2011 „Uważam Rze”.

Autor na wstępie rozlicza się z „Traktatem Ryskim”, uważając, iż podpisanie traktatu przyniosło opłakane skutki ponieważ endecy „wyrzekli się spuścizny wielonarodowej Rzeczypospolitej” a  „w Rydze pogrzebana została idea budowy potężnej polsko-litewsko-białorusko-ukraińskiej federacji, która mogła stać się poważnym graczem w regionie”.  Autor prawdopodobnie celowo pomija fakt, iż w przeważającej mierze Litwini, Białorusini i Ukraińcy nie chcieli budowy federacji, gdyż w ówczesnej Europie Środkowo-Wschodniej  rozwijał się nacjonalizm również wśród tych nacji. Litwini jak i Ukraińcy patrzyli na Polskę jako kraj mający imperialne dążenia i chcący pod przykrywką federacji dominować nad innymi państwami regionu. Piotr Zychowicz pomija milczeniem bardzo symptomatyczny brak stosunków polsko-litewskich aż do 1938 r., który  pokazuje jak duże były antagonizmy między dwoma sąsiadami. Sprawa białoruska ma trochę inne oblicze, ponieważ ich ruch narodowy był nader słaby  – a znaczna część Białorusinów uważała się za „tutejszych” lub z łatwością podawała się propagandzie bolszewickiej.

Trudno mi odpowiedzieć na ile minister Radosław Sikorski odwołując się do „Polski piastowskiej” kieruje się wskazaniami płynącymi z dzieł Dmowskiego i czy do ich czytania zachęca go Roman Giertych. Czytając artykuł odniosłem jednak wrażenie, że red. Zychowicz uznaje dążenie do modernizacji Polski wielokrotnie wyrażane przez Dmowskiego za jakiś grzech.

Zychowicz pisząc o współczesnej polskiej polityce zagranicznej konstatuje: „Polska silnie wiąże się z Europą Zachodnią  – co notabene uważam za godne najwyższej pochwały – całkowicie zapominając jednak o Europie Wschodniej”  – czyżby? Nie wiem czy red. Zychowicz nie słyszał, czy też celowo bagatelizuje fakt istnienia projektu pod nazwą Partnerstwo Wschodnie, którego ojcem założycielem jest minister Sikorski. Nie chcę się wdawać w rozstrzyganie sporu czy Partnerstwo spełnia postawione przed nim zadania. Jedno jest pewne, w swych założeniach jest ono nawiązaniem do wskazań Giedroycia i Mieroszewskiego, a nie Dmowskiego, o czym wspomina również Sikorski w udzielonej półocznikowi „Historia i Polityka” (nr 4/2010) odpowiedzi na ankietę. W niej minister pisał na temat koncepcji Giedroycia: „Ta myśl, aczkolwiek zracjonalizowana  i dostosowana do możliwości  i czasów współczesnych, nadal przyświeca naszej  praktyce politycznej i dyplomatycznej w odniesieniu do wschodniego sąsiedztwa”.

Piotr Zychowicz opisując współczesne stosunki Polski z Ukrainą i Litwą zdaje się nie widzieć zarówno polityki litewskiej w stosunku do polskiej mniejszości jak i zmiany obozu politycznego rządzącego na Ukrainie. Cały tekst red. Zychowicza podporządkowany jest z góry postawionej tezie  – zły nacjonalistyczny, szowinistyczny Roman Dmowski i jego epigon Radosław Sikorski.

http://patryktomaszewski.wordpress.com/blog/

A. Me.