Dnia 27 czerwca 2014 r. Rada Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych (The United Nations Human Rights Council UNHRC) poinformowała o utworzenia specjalnej komisji mającej za zadanie zbadać przypadki łamania praw człowieka w Państwie Erytrea (State of Eritrea).
Jak podaje BBC, Erytrea uważana jest za jedno z najbardziej represyjnych państw świata. Natomiast obrońcy praw człowieka ten kraj określają mianem „olbrzymiego więzienia” (giant prison). Według Amnesty International od uzyskania niepodległości w 1993 r. do 2013 r. miano uwięzić z przyczyn politycznych około 10 tysięcy osób, którzy mieli być poddawani torturom oraz innym okrutnym karom. Oficjalnie władze wszystkie zarzuty odrzucają jako bezpodstawne.
O Erytrei ostatnio stało się głośno na początku czerwca 2014 r. kiedy to czterej katoliccy biskupi wydali list otwarty, w którym krytykowali panujące warunki życia, jednocześnie nie atakując bezpośrednio rządzących elit. Tego typu inicjatywa należy do rzadkości za sprawą kontroli jaką państwo sprawuje niemalże nad każdym aspektem życia. Biskupi poprzez słowo „pustkowie” (desolate) mieli określać sytuację – wielu młodych obywateli uciekło z kraju, zostało uwięzionych bądź wcielonych do armii (zgodnie z prawem służba wojskowa trwa do 40. roku życia, w związku z tym średnio 3 tysiące osób ucieka z kraju każdego miesiąca – BBC). Słowo to stało się niezwykle popularne i ściśle związało z „Erytreą”. Oblicza się, że wielu spośród tych, którzy utonęli próbując dostać się na włoską Lampedusę pochodziło właśnie z Erytrei. List został podpisany przez bp Mengsteaba Tesfamariama z Asmary, bp Tomasa Osmana z Barentu, bp Kidane Yeabio z Kerenu oraz bp Feqremariama Hagosa z Segeneiti. Według danych za 2010 r. w Erytrei podział religijny wyglądał następująco: chrześcijanie (62,9%; z tego 57,7% to Etiopski Kościół Ortodoksyjny, 4,6% Kościół katolicki, 0,7% protestanci i około 0,1% inne wyznania chrześcijańskie), muzułmanie (36,6%), religie lokalne (0,4%).
Zgodnie z decyzją Rady Praw Człowieka na okres jednego roku powołana została trzyosobowa komisja śledcza do zbadania wszystkich domniemanych naruszeń praw człowieka oraz utworzono stanowisko Specjalnego Sprawozdawcy (Special Rapporteur) ds. sytuacji praw człowieka w Erytrei. Prawną podstawa stała się rezolucja UNHRC o sytuacji praw człowieka w Erytrei z 23 czerwca 2014 r. o symbolu A/HRC/26/L.6.
W samej rezolucji podkreślono takie fakty jak ciągłe, powszechne i systematyczne łamanie praw człowieka; arbitralne i pozasądowe egzekucje; zaginięcia; powszechne stosowanie tortur i inne nieludzkie traktowanie; ograniczenie wolności wyrażania poglądów, religii i pokojowych zgromadzeń; przymusowy pobór do wojska dzieci; etc. Wezwano społeczność międzynarodową do podjęcia działań w celu ochrony uciekinierów z Erytrei, a zwłaszcza rosnącą liczbę dzieci bez opieki a Erytreę do wsparcia członków komisji śledczej i Specjalnego Sprawozdawcy w ich pracy. Sama Erytrea odrzuciła zarzuty na posiedzeniu Rady Praw Człowieka.
Po długiej wojnie domowej z Etiopią, Erytrea oficjalnie uzyskała niepodległość 24 maja 1993 r. Wtedy też na prezydenta wybrano (nie w wyborach powszechnych) Isajasa Afewerki’ego, który sprawuje tenże urząd do dnia dzisiejszego. Na uwagę zasługuje fakt, że na obszarze Erytrei nigdy nie odbyły się powszechne wybory do żadnego z centralnych urzędów. W 1997 r. uchwalono pierwszą ustawę zasadniczą, lecz do chwili obecnej nie wprowadzono w życie wszystkich jej zapisów. Erytrejski Ludowy Front Wyzwolenia (Eritrean People’s Liberation Front EPLF), który prowadził walkę o niepodległość Erytrei, w momencie utworzenia nowego państwa przekształcił się w partię o nazwie Ludowy Front na rzecz Demokracji i Sprawiedliwości (People’s Front for Democracy and Justice PFDJ) i jest jedyną legalnie działającą organizacją o charakterze politycznym. Erytrea posiada system niedemokratyczny i jednopartyjny z dominującą pozycją prezydenta. Według danych za 2010 r. na obszarze analizowanego państwa można było wyróżnić 9 wspólnot etnicznych: Tigrinya 55%, Tigre 30%, Saho 4%, Kunama 2%, Rashaida 2%, Bilen 2%, inne (Afar, Beni Amir albo Hedareb, Nera) 5% – CIA World Factbook. Natomiast liczbę ludności oblicza się na 6 380 803, według szacunków za czerwiec 2014 r.
dr Krystian Chołaszczyński
/ame/
