Anna Wacławik-Orpik, Życie. Zderzenie czołowe, Carta Blanca, Warszawa 2012, ss. 261

            Najnowsza książka opublikowana w serii Wydawnictwa Carta Blanca „Pryzmaty” to zbiór poruszających wywiadów na temat życia. To nieraz intymne wyznania dotyczące postrzegania rzeczywistości społecznej, poszukiwania celów, jakich realizacji warto się poświęcić, a także bycia w sytuacjach krytycznych. To także osobiste przemyślenia dotyczące XXI wieku, czyli czasów, w których hasło „Bóg, honor, ojczyzna” jest nierzadko bezmyślnie powtarzane i przetwarzane na potrzeby kampanii wyborczych, a „miłość” towarem, który łatwo kupić i sprzedać w tabloidyzującej się kulturze.

            Treść rozmów nie ma jednak wyłącznie krytycznego charakteru. Jawią się one raczej jako wspólne, choć ani niemające jednego autora, ani niepowstające w jednym momencie, świadectwo tego, że nie warto się sprzeniewierzyć, wyraz wygranej walki z własnymi słabościami, triumfu człowieka nad grzechem, a także dowód na możliwość osiągnięcia szczęścia dzięki życiu w zgodzie z wartościami.

            Rozmówcami Anny Wacławik-Orpik, która pracuje od wielu lat jako dziennikarka radiowa, specjalizuje się w tematyce społecznej, prowadzi audycje „Rozmowy o pomaganiu” i „Wywiad pogłębiony” w Radiu TOK FM, otrzymała nagrodę Grand Press w 2011 r. w kategorii wywiad, byli ludzie, których łączy heroizm dnia codziennego i fascynacja życiem: ksiądz Adam Boniecki, siostra Małgorzata Chmielewska, Eva-Elvira Klonowski, Anda Rottenberg, Krystyna Starczewska. Zostali oni poproszeni przez autorkę publikacji o wypełnienie słów: Bóg, honor, ojczyzna, miłość, śmierć, sens życia własną treścią, a także zobrazowanie ich własnymi historiami.

            Pierwsza rozmowa pt. „Ja tu jestem tylko grabarzem” z E.-E. Klonowski, doktorem antropologii, antropologiem sądowym, która na zaproszenie Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Byłej Jugosławii pracowała w Bośni przy dokumentacji ludobójstwa w Srebrenicy, ekshumacjach masowych grobów i identyfikacji ofiar czystek etnicznych zawiera wiele ważnych pytań, m.in. o sprawiedliwość na świecie, cierpienie i Boga, jakie zaowocowały nie tylko próbami odpowiedzi, ale i pytaniami, na które nie sposób odpowiedzieć. To także zbiór historii m.in. o miłości, która przetrwała czterdzieści lat i pracy dostarczającej każdego dnia powodów zwątpienia w człowieka.

            Następna, zatytułowana „Wiara to całe moje życie, to moja miłość”, dotyczy w dużej mierze słów bez treści, nad którymi ubolewa ks. A. Boniecki – przełożony generalny Zgromadzenia Księży Marianów w latach 1999-2011, redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego” w latach 1999-2011, a obecnie jego współpracownik, autor licznych publikacji, np.: „Rozmów niedokończonych”. Jest także utyskiwaniem nad tym, czego nie potrafimy docenić, a jako Polacy powinniśmy, np. wielkości papieża Jana Pawła II. Stanowi piękne świadectwo wiary i przesłanie, aby nadawać życiu sens, a nie go odkrywać.

            Rozmowa pt. „Taki krótki czas mamy przed sobą, a takie tu sobie urządzamy piekło” z K. Starczewską – polonistką, pedagogiem, doktorem filozofii, współpracowniczką KOR-u w latach 70. i 80., ekspertem Solidarności do spraw edukacji, założycielką I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego „Bednarska” w Warszawie – dotyczy szeroko pojętych potrzeb i cierpienia, a także doświadczeń, które kształtują człowieka, zwłaszcza jego relacje z innymi ludźmi. Jawi się jako wzruszająca, chwytająca za serce historia o przezwyciężaniu zła w imię wartości.

            A. Rottenberg – historyk, krytyk sztuki, kuratorka wystaw, wykładowca na Wydziale Sztuki Mediów i Scenografii ASP w Warszawie, dyrektorka Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie w latach 1993-2001 – podjęła próbę ukazania znaczenia sensu w życiu człowieka w wywiadzie pt. „Sama”. Daje pogląd na indywidualną sztukę przetrwania i zmagania ze śmiercią, na pojmowanie sensu i natury człowieczeństwa. To zajmująca historia o mierzeniu się z „chciejstwem” i pretensjonalnością.

            Kolejna rozmowa zatytułowana „Moje życie jest takie samo jak paru miliardów ludzi” to bardzo subiektywna, będąca wyrazem własnych doświadczeń próba ustalenia czym jest życie, z którym przychodzi się człowiekowi zderzać i za co należy je oddać oraz dlaczego każda śmierć jest zła. Rozmówczynią A. Wacławik-Orpik była siostra M. Chmielewska – polska przełożona katolickiej Wspólnoty Chleb Życia, współzałożycielka pierwszego w Polsce domu dla bezdomnych kobiet, założycielka fundacji pomagającej bezdomnym, bezrobotnym i odrzuconym.

            Książka „Życie. Zderzenie czołowe” przyniesie ukojenie wszystkim tym, którzy zaczęli tracić nadzieję, że są jeszcze ludzie, którzy potrafią wyjść zwycięsko, z podniesioną głową ze „zderzenia z życiem”; tym, którzy utracili wiarę w to, iż wierność ethosowi może przyczynić się do pokonania własnych słabości oraz czynnego sprzeciwu wobec tych elementów otaczającej rzeczywistości, których zaakceptować nie należy.

Joanna Rak

Książkę można kupić na stronie Wydawnictwa Carta Blanca: http://www.cartablanca.pl/produkty/311/zycie-zderzenie-czolowe-ks-adam-boniecki-s-malgorzata-chmielewska-eva–klonowski-anda-rottenberg-krystyna-starczewska