W coraz bardziej niepewnym kierunku zmierza wojna na Ukrainie. Nie widać już żadnych istotnych postępów którejkolwiek ze stron, a starcia przeszły w stadium wojny pozycyjnej, w której front wyznacza wiele linii fortyfikacji niemożliwych do szybkiego sforsowania.
Budzi to frustrację polityków z Kijowa, którzy obiecywali sobie szybkie odzyskanie utraconych, na rzecz Rosji, ziem. Dziś widać, że żadna szybka ofensywa w stronę Krymu, lub choćby mająca na celu przecięcie pomostu lądowego łączącego Krym z Rosją, nie wydaje się możliwa.

Kijów składa winę za to zmniejszenie militarnych możliwości własnej armii na Zachód, który nie chce dostarczyć, w odpowiedniej ilości, broni umożliwiającej pobicie armii rosyjskiej.  Ukraiński minister spraw zagranicznych Dmytro Kułeba skierował w stronę Zachodu wezwanie, by ten zaczął na poważnie działać na rzecz rozpadu Rosji i przestał się bać realizacji takiego scenariusza.
Podobnie i nawet bardziej bezpośrednio wyraża się na ten temat  Ołeksij Arestowycz, były aktor, potem wyższy oficer ukraińskiego wywiadu, pełniący obecnie funkcję  doradcy Szefa Kancelarii Prezydenta Ukrainy ds. komunikacji strategicznej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i obrony. Powiedział on, że na Zachodzie brak obecnie polityka na miarę Reagana, czyli takiego, który byłby w stanie wyznaczyć zwycięstwo nad Rosją i jej rozczłonkowanie jako cel polityczny. Zamiast tego, jak uważa Arestowycz, Zachód chce tylko kontrolować przebieg konfliktu na Ukrainie i zapobiec dalszej eskalacji. Zamiast tego, Zachód powinien przekazać Ukrainie odpowiednią broń, a jej wojska załatwią problem Rosji.
W opublikowanej 3 grudnia jego rozmowie z Markiem Fejginem, rosyjskim politykiem i działaczem opozycyjnym, znajduje się też ciekawy wątek polski. Otóż mówił on o  „możliwym ataku grup polskich najemników i ukraińskich czołgistów”, który dochodzi do Melitopola i, w ten sposób,  wyjdzie na tyły rosyjskich sił zajmujących obecnie  elektrownię jądrową w Enerhodarze.

Do tej pory, o „polskich najemnikach” mówiła głównie strona rosyjska, a tu słyszymy tego rodzaju dziwne stwierdzenia ze strony, jak by nie było, osoby blisko związanej z administracją prezydenta Zełenskiego.
To, że obywatele polscy walczą na Ukrainie, nie jest żadną tajemnicą, już choćby dlatego, że w mediach jest dostatecznie dużo relacji na ten temat, ostatnio głównie mówiących o ich stratach; kilka dni temu poległ już szósty ochotnik z Polski.
Dotychczas nie przykładano zbyt wielkiego znaczenia dla ich udziału w tej wojnie, a tu ważny ukraiński polityk przedstawia możliwe plany zwycięskich działań przeciwko wojsko rosyjskim, oparte głównie na udziale w walkach owych „polskich najemników”.
Co on chce w ten sposób zakomunikować? Czyżby chodziło mu o to, żeby pokazać, że udział Polaków może być decydujący i niezbędny dla zwycięstwa nad Rosją i Polska powinna się bardziej zaangażować w tę wojnę?
Choć w Polsce są pewni politycy gotowi iść na taką wojnę  to jednak, zapowiadane przez Arestowycza, zwycięstwo może nie być wcale tak łatwe do osiągnięcia jak się mu wydaje.
Już kiedyś próbowaliśmy takiej sztuki; najpierw szło łatwo i zajęliśmy Kijów, ale potem szybko przyszły trudności i trzeba było bronić Warszawy.

Zostawmy jednak patrzenie na ten konflikt tylko z naszej lokalnej perspektywy, a postarajmy się o ogląd globalny, pozwalający zrozumieć dlaczego Zachód jest tak ostrożny nawet w pośrednim angażowaniu się, choćby przez wspieranie Ukrainy dostawami odpowiedniej broni. Nie tak trudno to zrozumieć, gdy zastanowimy się przez chwilę jakie mogłyby być konsekwencje zbyt dużego osłabienia Rosji, lub, jeszcze dalej, jej rozpadu.
Kto by na tym zyskał? Oczywiście, najpierw byłaby to Ukraina, Polska i państwa bałtyckie, nad którymi wreszcie przestałaby wisieć groźba rosyjskiego zagrożenia.
Ale to jest znowu perspektywa regionalna, która nie wydaje się szczególnie istotna dla globalnych graczy.

Z punktu widzenia USA, ważne jest by sytuacji klęski Rosji, nie wykorzystały Chiny i zwyczajnie nie zagarnęły terytoriów należących dziś do Rosji. Taki scenariusz byłby bardzo realny i na to wskazuje nawet obecny stosunek sił militarnych na granicy rosyjsko-chińskiej.
W roku 2018 Rosja zorganizowała na Dalekim Wschodzie manewry „Wostok 2018”, w których brało udział aż 300 tys. żołnierzy. Były to największe ćwiczenia na tym obszarze od 1981 roku.
Pomimo oficjalnie dobrych stosunków Rosji i Chin, to jednak właśnie Chiny były głównym adresatem przesłania jakie wynikało z tego bezprecedensowego nagromadzenia sił i środków militarnych przez Rosję.
Ale od tego czasu sporo się zmieniło. Kilka miesięcy temu, we wrześniu 2022 roku, Rosja także zorganizowała manewry na Dalekim Wschodzie pod kryptonimem „Wostok 2022”. Jednak różnica w stosunku do tych z roku 2018 była kolosalna. Tym razem wzięło w nich udział nie 300 tys. żołnierzy, a tylko 50 tys. Na dodatek, aby zgromadzić nawet tak zmniejszone siły, musiała Rosja ściągnąć cześć żołnierzy z Ukrainy, czego efektem było takie osłabienie tam rosyjskich sił, że konieczne stało się opuszczenie obwodu charkowskiego.
Zadziałał efekt krótkiej kołdry. Gdy Rosja chciała pokazać, że nadal może mieć jakieś, chociaż niewielkie, siły na Dalekim Wschodzie, to bardzo zabrakło ich na Ukrainie.

Jednocześnie, jak wynika z wielu analiz, Chiny utrzymują potężne zgrupowania wojskowe w sąsiedztwie granicy z Rosją, Mongolią i Kazachstanem. I są to najlepiej wyposażone i wyćwiczone siły Chińskiej Armii Ludowej. Należą do nich wojska aż 5 armii (76,77,78,79,80) i okręty Floty Północnej. Po drugiej stronie granicy znajdują się bardzo skromne siły rosyjskie.
Na dodatek nastąpiło zacieśnienie chińskiej współpracy z Kazachstanem i obecnie Chiny zadeklarowały się jako gwarant integralności tego państwa co należy odbierać jako posunięcie skierowane przeciwko polityce rosyjskiej.
Nadal cała logistyka sił rosyjskich na Dalekim Wschodzie opiera się na wykorzystaniu Kolei Transsyberyjskiej i kilku jej odnóg. Jest to bardzo wrażliwy system i opanowanie jakiejś jednej ważnej stacji na trasie tej kolei spowoduje praktyczne odcięcie Syberii i Dalekiego Wschodu od Moskwy.
Już raz miało to miejsce w historii, kiedy słaby Legion Czechosłowacki, sformowany podczas pierwszej wojny światowej z czeskich jeńców, wszedł w konflikt z bolszewikami i w efekcie opanował i kontrolował, przez długi czas, wielki obszar Rosji, od Wołgi do Władywostoku.
Teraz Chińczycy instalują się w Kazachstanie, a Omsk, jedna z głównych stacji Kolei Transsyberyjskiej, leży niecałe sto kilometrów od granicy z Kazachstanem.
Jakie by mogły być następstwa wejścia Rosji w konflikt z Chinami na tym obszarze, nie trudno jest przewidzieć. Najpewniej cała Syberia szybko zostałaby opanowana przez Chiny.

Taka ewentualność byłaby pewnie z radością powitana przez licznych wrogów Rosji, ale jej globalne następstwa, czyli niepomierne wzmocnienie Chin, są tym czego USA chciałyby uniknąć.
I dlatego zapewne USA nie chcą obecnie zbytniego osłabienia Rosji.
Wydaje się, że życzenia Ukrainy, Polski, czy państw bałtyckich, są, przy uwzględnieniu tego kontekstu, mniej ważne.
Zresztą w historii miały nie raz miejsce takie zdarzenia, kiedy to bezmyślne zwalczanie tradycyjnego wroga doprowadziło do wzmocnienia innego państwa, z którym dopiero był prawdziwy problem.
W roku 1740 doszło do tzw. austriackiej wojny sukcesyjnej, w której Francja walczyła z Austrią, swoim tradycyjnym wrogiem. Jednak głównym efektem tej wojny było wzmocnienie króla Prus, który zajął Śląsk. Francja nie uzyskała niczego, stąd też, jak wielu wskazuje, mogło narodzić się znane francuskie powiedzenie: „travailler pour le roi de Prusse” – „pracować dla króla pruskiego”.
Francja poniosła wielkie koszty i poświęciła wielu żołnierzy, a tymczasem korzyści z tego odniósł pruski król. Poprzez zajęcie Śląska, Prusy tak się wzmocniły, że stały się mocarstwem w Europie i poważnie zagroziły Francji. Wojska pruskie i niemieckie były potem trzy razy w  Paryżu.
A początkiem tych wszystkich nieszczęść była nierozważna polityka Francji, która wsparła Prusy we wspomnianej wojnie z Austrią.

Amerykanie obawiają się, że podobnie może być i teraz. Oni zapłacą za broń i wsparcie, które dostarczają Ukraińcom, a tymczasem głównym beneficjentem nadmiernego osłabienia czy rozpadu Rosji, mogą okazać się Chiny.
Tym bardziej można zrozumieć takie myślenie, że Amerykanie doświadczyli już czegoś podobnego nie raz. Ostatnio w Iraku, kiedy to tocząc dwie wojny usunęli reżim Saddama Husajna, ale nie dali rady ustabilizować kraju i faktycznie to Iran stał się głównym beneficjentem działań USA i rozszerzył swoje wpływy na Irak.
Dlatego Amerykanie są bardzo ostrożni, nie chcą tym razem pracować dla chińskiego cesarza i przez to są mniej podatni na wezwania płynące z Ukrainy.

Stanisław Lewicki