Następny numer „Pro Fide Rege et Lege” zostanie poświęcony porównaniu koncepcji „Polski piastowskiej” i „Polski jagiellońskiej”. Na przestrzeni ponad 1000-letniej historii Państwo Polskie znajdowało się w różnym położeniu nie tylko politycznym, ustrojowym, ale także geograficznym i co za tym idzie geopolitycznym. Pierwotnie powstały w X wieku organizm państwowy między Odrą a Bugiem, Bałtykiem a Karpatami w następnych latach tracił swoje ziemie zachodnie i północne zyskując za to geograficznie szerokie połacie terytorium na Wschodzie, do dziś nostalgicznie zwane Kresami Wschodnimi. W zasadzie monoetniczne Królestwo Polskie Chrobrych i Krzywoustych stało się wielonarodowościową Rzeczypospolitą Jagiellonów i władców elekcyjnych. W tym stanie państwo doczekało swojego upadku. Po 1918 roku odrodziło się jako swoista mieszanka kształtu „piastowskiego” i „jagiellońskiego”. W granicach nowo odrodzonej Rzeczypospolitej znalazły się zarówno fragmenty Pomorza jak i resztki Kresów Wschodnich, Poznań jak i Lwów i Wilno. Po 1945 roku Państwo Polskie powróciło w zasadzie do swojego pierwotnego kształtu. Bezpowrotnie straciło Kresy, zyskując w zamian dawne Prusy Wschodnie, Pomorze i zachodnią granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej. Obydwie koncepcje –„Polski piastowskiej” i „Polski jagiellońskiej” – miały i mają po dziś dzień grono swoich gorących zwolenników i antagonistów. Z jednej strony rozważania skierowane ex Oriente niekiedy przyjmują postać koncepcji geopolitycznych, planów strategicznych, koncepcji sojuszy z innymi państwami, a niekiedy stanowią zwykłą nostalgię za dawno utraconym kresowym światem Kmiciców, Wołodyjowskich czy Piłsudskich. Poglądy zwrócone na Zachód podkreślają natomiast racjonalizm koncepcji „endeckich”, wskazują zalety monoetnicznego polskiego państwa narodowego w dawnych, piastowskich granicach.
W następnym numerze czasopisma postaramy przybliżyć wybrane zagadnienia obydwu prądów oraz spróbować odpowiedzieć na pytanie, czy skazane są one wobec siebie na rywalizację czy też możliwe jest ich pogodzenie?
Termin: 15 kwiecień 2024. Propozycje tematów proszę kierować na adres: redakcja[małpa]konserwatyzm.pl
Te dwa możliwe stany stacjonarne wynikają prawdopodobnie z warunków geograficznych. Historycznie Polska przełączała się między „Polską piastowską” (Piastowie, PRL, III RP), a „Polską jagiellońską” (od XIV do XVIII wieku), natomiast byty pośrednie (Polska Kazimierza Wielkiego, II RP), okazywały się niestabilne i ewoluowały w któryś z tych dwóch stanów stabilnych.
Dokładnie takie same zjawisko zachodziło tez w poprzedniej polskiej cywilizacji, w epoce żelaza. Też można ją podzielić na „Polskę piastowską” (kultura przeworska – Wandalowie), oraz „Polskę jagiellońską” (kultura wielbarska – Goci)