Wykład prof. Adama Wielomskiego dotyczący myśli Edmunda Burke’a – ojca anglosaskiego konserwatyzmu, autora pracy „Rozważania o rewolucji we Francji”.
Tag: edmund burke
Tulejski: Burke v. Hume – problem prawa natury u początków brytyjskiego konserwatyzmu
Autor w swym tekście analizuje dwa różne nurty anglosaskiej konserwatywnej filozofii politycznej. Twierdzi, że jej dwaj założyciele – David Hume i Edmund Burke prezentują całkowicie odmienne podejście do kwestii prawa naturalnego (natury). Dla Hume’a prawo natury jest jedynie efektem praktyk społecznych, jest zmienne i ewoluuje wraz z samym społeczeństwem. Burke z kolei odwołuje się do koncepcji prawa natury w jego klasycznej wersji. Jest ono dla niego uniwersalne, powszechnie wiążące i niezmienne. Stanowi też główne źródło legitymacji wszystkich instytucji społecznych i politycznych. Autor wskazuje, że jest […]
Matusiewicz: Edmund Burke – ojciec konserwatyzmu
Jako termin polityczny słowo konserwatysta pojawiło się we Francji po erze napoleońskiej. Konserwatyzm oznaczał politykę umiarkowania zmierzającą do pogodzenia tego, co, w starym porządku najlepsze z ostrożną aplikacją zmian wiążących się z nadejściem nowej epoki. Francuscy pisarze polityczni używali terminu „conservateur”, oznaczającego strażnika dziedzictwa cywilizacji i zasad sprawiedliwości. Pod tym tytułem wydawane było zresztą w latach dwudziestych XIX stulecia znane wówczas we Francji pismo polityczne. Stamtąd termin ten trafił do Anglii. Wydawcy „Quarterly Review” w 1830 roku po raz pierwszy użyli słowa „konserwatyści” na oznaczenie […]
Tulejski: Czekając na generała Moncka. Rzecz o źródłach Burke’owskiej teorii rewolucji
Gdy 1 listopada roku 1790 ukazały się Rozważania o rewolucji we Francji Burke’a wzbudziły wśród angielskiej klasy politycznej odczucia, które dzisiaj zaskakiwać mogą czytelnika tego genialnego dzieła. Napisane jako bezpośrednia reakcja na zdobycie Bastylii i postawę większości angielskich polityków dzieło miało w zamiarze autora stać się kubłem zimnej wody na rozgrzane głowy entuzjastów rewolucji i wskazać prawdziwy sens rozgrywającego się w Paryżu dramatu. Przede wszystkim zaś zapobiec rozprzestrzeniającej się stamtąd rewolucyjnej zarazie. Walczący o światową hegemonię niemal przez większość XVIII stulecia wyspiarze nie mogli jednak […]
Tulejski: Mądrość i cnota. Wolność rzeczywista w filozofii politycznej Edmunda Burke’a
Wstęp Choć dzisiaj powszechnie Edmund Burke uważany jest za ojca anglosaskiej tradycji konserwatywnej oraz tego, który sformułował jej fundamentalne założenia, to sam z pewnością odżegnałby się od takiego opisania swojej filozofii politycznej. Oczywiście, z perspektywy z górą dwóch stuleci, jego imię musi być wymieniane w jednym rzędzie z takimi obrońcami starego porządku jak de Maistre, Novalis, czy Donoso Cortes, lecz w czasach, gdy tworzył swe wielkie antyrewolucyjne manifesty niewiele łączyło go z francuskimi ultramontanami czy niemieckimi romantykami, którym o wiele bliżej było do zwalczanych przez […]
Wielomski: Edmund Burke o reformie Gowina
W swoich Refleksjach o rewolucji we Francji (1790) Edmund Burke pisze: „Nie potrafiłbym potępić lub pochwalić jakiejkolwiek sprawy związanej z ludzkimi działaniami i rozważaniami po rozpatrzeniu jej samej, wyłączonej z wszelkich powiązań, w nagości i wyizolowaniu właściwym metafizyce abstrakcji. Okoliczności (które pewni gentelmeni mają za nic) w rzeczywistości nadają każdej politycznej zasadzie jej właściwą barwę i odróżniające piętno. To okoliczności czynią dany obywatelski i polityczny system dobroczynnym lub zgubnym dla rodzaju ludzkiego”. Myśl ta przypomina mi się ostatnio dość często, kojarząc się z reformą Jarosława […]
