Marksizm wprowadził był do swojego słownika termin „świadomość klasowa”. Nie każdy robotnik był „z automatu” członkiem klasy robotniczej – warstwy walczącej o zmianę ustroju – a tylko ten, który posiadł ową świadomość klasową. Sam ucisk nie był bowiem wg Marksa możliwą przyczyną rewolucji. Konieczna była jeszcze „świadomość ucisku”. Nie wszyscy – rzecz jasna – ulegli namowom Marksa-Lenina-Stalina – i robotnicy w krajach kapitalistycznych powstrzymali się od obalenia kapitalizmu co pozwalało im w latach „zimnej wojny” jeździć porządnymi samochodami, urlopować się na różnych Majorkach, kupować dżinsy […]
