Wielomski: Kresy Wschodnie – mity wokół polityki kresowej, sentymentalizm, roszczenia…

Politycy, publicyści i myśliciele polityczni w okresie rozbiorowym, czyli po 1772 roku przez dość długo zakładali, że odbudowane przyszłe Państwo Polskie będzie miało granice z 1772 roku, czyli obejmujące bardzo dalekie kresy, aż pod rogatki Smoleńska i Kijowa. Kiedy i w jakich okolicznościach zaczęto sobie uświadamiać, że program ten jest utopią? Jak patrzyli na problem piłsudczycy a jak narodowcy?  

Motas: Baliszewskiego „sąd” nad Dmowskim

W styczniowym numerze „Uważam Rze Historia” (nr 1/2019) ukazał się tekst autorstwa, którego autorem jest Dariusz Baliszewski, zatytułowany „Trudne pytania o Romana Dmowskiego”. W jego wstępie znany m.in. z telewizyjnego cyklu „Rewizja nadzwyczajna” historyk stwierdza: „Historiografia polska kreuje Romana Dmowskiego na współtwórcę naszej niepodległości i wielkiego męża stanu. Ale czy na pewno ten obraz jest prawdziwy?”. W dalszej części artykułu, znany z wysuwania kontrowersyjnych tez badacz (np. dotyczących okoliczności śmierci gen. Władysława Sikorskiego), stara się na wszelkie możliwe sposoby wykazać, że Dmowski w żadnej mierze […]

Sympozjum na temat Romana Dmowskiego w Lublinie

„Kresy, polska polityka wschodnia i mniejszości narodowe w myśli politycznej Romana Dmowskiego” Sympozjum naukowe poświęcone 80-rocznicy śmierci Romana Dmowskiego 11 stycznia 2019 r. Lublin – KUL 11.00 – CTW-114 Uczestnicy: Prof. dr hab. Jerzy Robert Nowak , Koncepcje polityczne Romana Dmowskiego Prof. dr hab. Tadeusz Trajdos, Roman Dmowski wobec zagadnienia wschodnich granic Polski Odrodzonej Red. Roman Starosielec, Główne założenia polityki wschodniej Romana Dmowskiego Dr hab. prof. nadzw. Włodzimierz Osadczy, „Problem ukraiński” Romana Dmowskiego – wymiar analityczny i profetyczny Piotr Panasiuk, Geopolityczny wymiar myśl Romana Dmowskiego […]

Śmiech: Roman Dmowski i Maria Koplewska

Postać Marii Piłsudskiej (primo voto Juszkiewiczowa, z domu Koplewska; 1865-1921), pierwszej żony Józefa Piłsudskiego fascynuje do dziś wielu badaczy historii Polski nie tylko ze względu na osobę Piłsudskiego, ale także z tego powodu, że prawdopodobnie to właśnie Maria (wówczas) Juszkiewiczowa spowodowała, że po raz pierwszy spotkali się i poznali właśnie Piłsudski i Roman Dmowski. O ile historia życia prywatnego Ziuka obfitowała w skandale i sensacyjne wydarzenia, które stanowiły przez lata pożywienie dla prasy brukowej, o tyle nie można tego samego powiedzieć o Dmowskim, którego szczegóły […]

Engelgard: Film „Niepodległość” – dotknięcie i historii i… propaganda

Film „Niepodległość” emitowany 12 listopada w telewizji Polsat i TVP 1 – przykuł uwagę kilku milionów ludzi. 1,5 godziny pokolorowanych, w dużej mierze nieznanych do tej pory kronik filmowych i ujęć – robi naprawdę duże wrażenie. Nie wypowiadam się na temat techniki kolorowania zdjęć, bo się na tym znam średnio, choć odnotowuję glosy krytyczne. Myślę wszakże, że dla przeciętnego widza jest to niedostrzegalne – on będzie chłonął historię ożywioną cyfrowo i w kolorze. I to jest niepodważalne – trzy lata pracy twórców filmu jak najbardziej […]

Piasta: W Kraju Kwitnącej Wiśni

Japonia nieodmiennie fascynuje. Przyciąga nas ze względu na swoją bogatą kulturę i historię, hipnotyzuje egzotyką i nowoczesnością. Dlatego bez wahania skorzystałem z nadarzającej się okazji i w czasie ostatniej z moich dalekowschodnich podroży odwiedziłem Kraj Kwitnącej Wiśni. Często rzeczywistość, w konfrontacji z naszymi wyobrażeniami wyrobionymi na podstawie literatury czy kina, wypada blado, wręcz rozczarowuje. Jednak nie w tym przypadku. Nawet krótki rzut oka na Japonię, jakkolwiek całkowicie inną niż tego oczekiwałem, wywarł na mnie głębokie wrażenie. Japonia nie przypomina w najmniejszym stopniu innych państw azjatyckich. […]

Fiedorczuk: Rządy elit. Zarys koncepcji ustrojowych w myśli Romana Dmowskiego (ze szczególnym uwzględnieniem lat 1926-1939)

    Roman Dmowski uchodzi za najważniejszego teoretyka polskiego nacjonalizmu oraz czołowego orędownika państwa narodowego. Jednak z tych powszechnie przyjętych stwierdzeń nie wynikają żadne konkretne wskazania dotyczące systemu politycznego. O ile określenie danego polityka mianem konserwatysty, liberała czy socjalisty daje nam chociaż mgliste pojęcie o jego zapatrywaniach na system polityczny wspólnoty, o tyle przypięcie komukolwiek łatki nacjonalisty, niczego w tej materii nie wyjaśnia. Nie sposób nie zauważyć, że jest to szerszy problem, który nie dotyczy jedynie autora Myśli nowoczesnego Polaka. W literaturze poświęconej nacjonalizmowi kwestie […]

Fiedorczuk: Etyczne podstawy nacjonalizmu w myśli Romana Dmowskiego

Zakłamany obraz nacjonalizmu Zarówno w dyskursie publicznym, jak i naukowym panuje wiele oskarżeń – mniej lub bardziej trafnych – o korelacje nacjonalizmu z systemami totalitarnymi, takimi jak nazizm czy faszyzm[1], jak również o ubogi dorobek intelektualny owego nurtu. Dość powszechne jest postrzeganie nacjonalizmu jako „zwyrodniałej formy poczucia narodowego”[2]. Za przykład może posłużyć podręcznik Romana Tokarczyka Współczesne doktryny polityczne, gdzie nacjonalizm jest scharakteryzowany jako „zdeformowana postać patriotyzmu”, z którą wiążą się „ksenofobia i szowinizm”[3]. To stanowisko wydaje się być powszechne. W literaturze można często się spotkać […]

Niedoszła żona Romana Dmowskiego?

Bardzo interesująca książka o pierwszej żonie Józefa Piłsudskiego Marii Koplewskiej (1865-1921). Napisana w formie powieści, ale osadzona w realiach historycznych. Koplewska jest także związana z historią obozu narodowego poprzez znajomość (romans?) z Romanem Dmowskim w 1894 roku. Warto dodać, że jako działaczka PPS – wedle relacji Józefa Hłaski, członka Ligi Narodowej – była „gorącą patriotką i antysemitką”, a Żydów „nie lubi i za niebezpiecznych dla Polski uważa”. Biorąc pod uwagę to, że potem Piłsudski porzucił Marię (de facto od 1907 roku) dla Aleksandry Szczerbińskiej (Żydówki) […]