Tulejski: Burke v. Hume – problem prawa natury u początków brytyjskiego konserwatyzmu

Autor w swym tekście analizuje dwa różne nurty anglosaskiej konserwatywnej filozofii politycznej. Twierdzi, że jej dwaj założyciele – David Hume i Edmund Burke prezentują całkowicie odmienne podejście do kwestii prawa naturalnego (natury). Dla Hume’a prawo natury jest jedynie efektem praktyk społecznych, jest zmienne i ewoluuje wraz z samym społeczeństwem. Burke z kolei odwołuje się do koncepcji prawa natury w jego klasycznej wersji. Jest ono dla niego uniwersalne, powszechnie wiążące i niezmienne. Stanowi też główne źródło legitymacji wszystkich instytucji społecznych i politycznych. Autor wskazuje, że jest […]

Tulejski: Czekając na generała Moncka. Rzecz o źródłach Burke’owskiej teorii rewolucji

Gdy 1 listopada roku 1790 ukazały się Rozważania o rewolucji we Francji Burke’a wzbudziły wśród angielskiej klasy politycznej odczucia, które dzisiaj zaskakiwać mogą czytelnika tego genialnego dzieła. Napisane jako bezpośrednia reakcja na zdobycie Bastylii i postawę większości angielskich polityków dzieło miało w zamiarze autora stać się kubłem zimnej wody na rozgrzane głowy entuzjastów rewolucji i wskazać prawdziwy sens rozgrywającego się w Paryżu dramatu. Przede wszystkim zaś zapobiec rozprzestrzeniającej się stamtąd rewolucyjnej zarazie. Walczący o światową hegemonię niemal przez większość XVIII stulecia wyspiarze nie mogli jednak […]

Tulejski: Mądrość i cnota. Wolność rzeczywista w filozofii politycznej Edmunda Burke’a

Wstęp Choć dzisiaj powszechnie Edmund Burke uważany jest za ojca anglosaskiej tradycji konserwatywnej oraz tego, który sformułował jej fundamentalne założenia, to sam z pewnością odżegnałby się od takiego opisania swojej filozofii politycznej. Oczywiście, z perspektywy z górą dwóch stuleci, jego imię musi być wymieniane w jednym rzędzie z takimi obrońcami starego porządku jak de Maistre, Novalis, czy Donoso Cortes, lecz w czasach, gdy tworzył swe wielkie antyrewolucyjne manifesty niewiele łączyło go z francuskimi ultramontanami czy niemieckimi romantykami, którym o wiele bliżej było do zwalczanych przez […]

Tulejski: Wojny święte starożytnego Izraela. Konstrukcja teoretyczna i religijne uzasadnienie

      Jest czas rodzenia i czas umierania, (…) Czas miłowania i czas nienawiści, Czas wojny i czas pokoju (Koh 3:2-8)     Wstęp Na samym początku zdać sobie należy sprawę, że wojna dla Izraela nie była czymś wyjątkowym, przeciwnie, tak jak dla innych ludów Bliskiego Wschodu znajdowała się w centrum jego egzystencji. Podobnie jak dla nich posiadała nie tylko kontekst polityczny, lecz jak każde istotne wydarzenie funkcjonowała również w wymiarze religijnym wzmacnianym przez fakt, że tylko w drodze wojen Izrael zapewnić mógł sobie […]

Tulejski: Doktryna władzy monarszej Jakuba VI (I) Stuarta

    The State of Monarchie is the supremest thing upon earth:  For Kings are not onely Gods Lieutenants upon earth,  and sit upon God’s throne, but even by God himselfe they are called Gods. James (VI) I Stuart, Speech of 1609   Not all the water in the rough rude sea Can wash the balm off from an anointed king; The breath of worldly men cannot depose The deputy elected by the Lord. William Shakespeare, Richard II     Wprowadzenie Jakub I (VI) Stuart […]