Graban: Czy antykolonializm na trwale wrośnie w nurt polskiej refleksji prawicowej? 

Nie do końca sobie jeszcze chyba zdajemy sprawę, jak głębokiego przewartościowania doznała polska myśl polityczna, a zwłaszcza jej prawicowa część, pod wpływem wydarzeń określanych mianem rosyjskiej agresji na Ukrainę z 24 lutego 2022 roku. Jeden z kierunków transformacji opisał Tomasz Terlikowski w książce „Czy konserwatyzm ma przyszłość? Koniec Europy, jaką znamy” wpisując się w modną ostatnio preferencję na rzecz przewartościowania podstaw polskiej szkoły geopolitycznej oraz liberalizacji i złagodzenia, zbyt surowych, jak twierdzi autor, wymogów światopoglądowych prawicowego credo. Umówmy się jednak, że Terlikowski nie wszystkich przekonał […]

Graban: Od regionalnej autonomii do solidaryzmu narodowego – wokół dziejów Pomorza Nadwiślańskiego

Ideę regionalizmu łączymy z reguły z samorządem terytorialnym bądź koncepcją „małej ojczyzny”. Wielu zwolenników państwa narodowego podchodzi do niej sceptycznie, kojarząc z groźnym separatyzmem, rozbiciem dzielnicowym, co stanowi zagrożenie dla spójności terytorialnej państwa. Podobnie wielu współczesnych teoretyków samorządu uznaje, że idei tej nie da się pogodzić z koncepcją jednolitego państwa narodowego, kojarzonego przez nich z centralizacją zarządzania. Z drugiej strony patrząc idea samorządu jest niezwykle popularna we współczesnej Unii Europejskiej. Wydaje się jednak, że choć prawodawstwo UE odmienia przez wszystkie przypadki koncepcję lokalności czy regionalizmu, […]

Graban: Zachodnia unifikacja kulturowa i jej ekonomiczne konsekwencje

Jednym z ciekawszych sporów intelektualnych, który obserwujemy we współczesnej ekonomii, a zwłaszcza teorii globalizacji jest ten, który przeciwstawia sobie teorię konwergencji koncepcji  wielobiegunowości.  Konwergencja to teoria modernizacji, która powstała w latach sześćdziesiątych XX wieku, zgodnie z którą w wyniku rozwoju społecznego i postępu technologicznego następuje stopniowe upodobnienie się różnych społeczeństw i gospodarek, zwłaszcza tych które uprzednio znajdowały się na innym poziomie rozwoju. Z kolei za koncepcją wielobiegunową stoi zasada pluralizmu i zróżnicowania, która głosi, że do żadnego upodabniania nie dochodzi, gdyż za różnymi gospodarkami i […]

Graban: Czy Zachód rzeczywiście zmierzcha?

Teza o wkraczaniu na arenę dziejową rasy żółtej już od ponad stu lat zapładnia wyobraźnię naukowców i literatów, by wymienić słynną frazę „Chińczyki trzymają się mocno!?” z „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, którego premiera miała miejsce w 1901 roku. Czy jednak jest ona prawdziwa? Z reguły jest ona łączona z inną, o zmierzchu cywilizacji zachodniej, którą spopularyzował Oswald Spengler w dziele „Zmierzch Zachodu” z 1922 roku, choć odwoływali się do niego także inni autorzy, dla przykładu w Polsce Florian Znaniecki, autor książki „Upadek cywilizacji zachodniej” z 1921 […]

Graban: Czy negocjacje to zdrada? Rozmyślania wokół pożądanych prób rozwikłania aktualnego konfliktu wojennego

W polskich mediach dziennikarze i analitycy dominujących opcji politycznych prześcigają się w ferowaniu oskarżeń przeciwko politykom i osobistościom, które aktualny konflikt rosyjsko-ukraiński chciałyby rozwiązać przy pomocy negocjacji. Negocjacje i ugoda – powiada się – to zdrada i rozmycie odpowiedzialności za dokonujący się przelew krwi, a poza tym ze zbrodniarzami, którzy mają krew na rękach (w domyśle: Władimirem Putinem) się nie rozmawia i nie negocjuje. Bardzo patetyczne i górnolotne to stwierdzenie. Jakie jednak będą jego praktyczne skutki? Aktualnie obrywa się prezydentowi Francji Emmanuelowi Macronowi, za to, […]

Graban: Chiński smok zmuszony do wyjścia z ukrycia

Truizmem jest twierdzenie, że ostatnie wydarzenia, które dzieją się na arenie międzynarodowej należy wiązać z końcem świata jaki znamy, zmierzchem powszechnej globalizacji i powrotem do praktyk narodowych i protekcjonistycznych. Warto na tym tle zadać pytanie o dominującą, jak dotąd pozycję Pekinu w światowej gospodarce. Czy zostanie ona utrzymana? Wiele prawdy jest w twierdzeniu, iż wepchnięcie Chin w objęcia Rosji może wyjść nie na dobre Państwu Środka i jego wizerunkowi odwołującemu się do pokoju i współpracy i to wbrew oficjalnym zapewnieniom o „twardej jak skała” przyjaźni […]

Graban: Nowy Jedwabny Szlak w perspektywie wojny rosyjsko-ukraińskiej

Choć główna uwaga opinii publicznej skierowana jest na tych skutkach toczącej się wojny, które oddziałują na nasze emocje, czyli na ofiarach i zniszczeniach ukraińskich miast, nie powinniśmy pozwolić, by umknęły nam gdzieś skutki ekonomiczne. Nie będę się tu zajmował sankcjami, ani zabiegami UE na rzecz uwolnienia się od rosyjskiej ropy, gazu i węgla, gdyż na ten temat wiele się mówi i pisze w mediach. W niniejszym artykule chciałbym się skupić raczej na tych skutkach ekonomicznych, które obejmują globalną wymianę handlową realizowaną za pośrednictwem Nowego Jedwabnego […]

Graban: Po której stronie stanąć?

Kiedy tak ostatnio przerzucałem kanały telewizyjne napotkałem na dwa przeciwstawne sobie obrazy, w równym stopniu będące odzwierciedleniem sytuacji, która ma aktualnie miejsce na świecie. Tragiczne obrazy spalonych miast Charkowa, Mariupola, Mikołajewa, Czernihowa czy Kijowa przeplatają się z obrazami reality show, pełnymi błyszczących twarzy celebrytów, opalonych ciał modelek po rekonstrukcjach plastycznych, luksusu hotelów i basenów w kurortach wypoczynkowych, piaszczystych plaży, gdzie nagrywane są rozmaite programy, jak choćby emitowany przez TVN „Hotel Paradise”. Na najbardziej antyrosyjskiej stacji tragizm wojny przeplata się z rozkoszą i błogą nieświadomością tego […]

Graban: Świat skręca w złą stronę

Ulegam nieodpartemu wrażeniu, iż napad Rosji na Ukrainę dokonany 24 lutego br. wyznacza pewną cezurę w dziejach świata, niestety zwiastującą, że będzie raczej gorzej. Mówiąc „gorzej” mam na myśli perspektywy cywilizacji zachodniej. Zło, które się dokonało nie dotyczy bowiem tylko ofiar tej nieszczęsnej wojny, bo z tego punktu widzenia ocena każdej wojny budzi zrozumiały sprzeciw. Nie dotyczy tylko Ukrainy, bo ta wcześniej czy później wyjdzie na prostą, a naród ukraiński dostanie do ręki nowy mit założycielski (inny niż ci nieszczęśni Banderowcy), który wypełni karty podręczników […]

Graban: Wspomnienie prof. Andrzeja Piskozuba

Zmarł prof. Andrzej Piskozub – wybitny polski badacz dziejów cywilizacji, historyk geografii, ekonomista transportu i geopolityk. Jego śmierć w dniu 10 lutego, w 5 dni po swoich 88 urodzinach, dokładnie w rocznicę zaślubin Polski z morzem nadaje jej charakter symboliczny. Prof. Piskozub, jak mało kto, wiele poświęcił w swych pracach idei Polski morskiej, która w swoim dziejowym pochodzie stopniowo odzyskuje zachodnie rubieże i szeroki dostęp do morza. Prof. Andrzej Piskozub wniósł ogromny wkład w dzieło uzasadnienia lokalizacji Polski przesuniętej silnie na zachód i jej piastowskich […]