Łuba: De Imperium

Inspiracją do napisania tego tekstu było nagranie z 7 lutego 2019 roku przez stowarzyszenie „Lubuszanie dla Rzeczpospolitej”, w którym to Państwo Wielomscy omawiają sprawę państwa narodowego, imperium, nacjonalizmu, itd (link do nagrania). Spośród nich ja bym chciał się skupić na sprawie imperium. Czym jest imperium? Pierwsze znaczenie słowa oparte jest o czysty formalizm. „Imperium”, jako słowo, wywodzi się z łacińskiego słowa rozkazywać/rządzić – impero/imperare. W okresie wczesnej republiki związane było to z urzędnikiem oraz zakresem jego kompetencji. W późniejszym czasie imperium ściśle związane jest z cesarstwem, czyli z rzymską […]

Kurowski: Naród a doktryna kosmopolityzmu [1968]

Od Redakcji: Z okazji stulecia odzyskania niepodległości powinniśmy zapewne przygotować do publikacji jakiś klasyczny tekst z 1918 roku. Postanowiliśmy jednak opublikować tekst ś.p. prof. Stefana Kurowskiego. Został on napisany i opublikowany w 1968 roku, z okazji pięćdziesięciolecia odzyskania niepodległości, a także niedługo po wydarzeniach z Marca 1968 roku. Dlatego w tekście tym znajdziemy tyle aluzji do tych wydarzeń i do kosmopolityzmu jednej z frakcji PZPR. Tekst ten pokazuje, z jednej strony, konieczność Autora dostosowania się do obowiązującej „socjalistycznej” narracji, ale z drugiej pokazuje z jak […]

Łuba: O Polakach

            Czymże jest Polak i czymże jest Polskość? Analiz i rozważań było wiele, jednak najczęściej ocena idzie wzdłuż prywatnej linii ideologicznej (celują tu sami Polacy, chcąc przedstawić siebie jako tych dobrych) lub wykorzystaniu nastrojów do własnych celów (np. naziści pochwalający Polaków). Popełniane są też liczne błędy metodologiczne. Z tego powodu należy uznać je wszystkie za potencjalnie wątpliwe. By móc mówić o naturach czy własnościach jakiegoś narodu lub ludu wpierw trzeba uznać, że ludzie są nie tylko zbiorem indywiduów. Całkowite odrzucenie jakichkolwiek znamion gromadności w społeczeństwie […]

Rozmowy małżeńskie Wielomskich 17: Co to jest naród?

Adam Wielomski: Mecz finałowy Mundialu Francja-Chorwacja był czymś więcej niż tylko wydarzeniem sportowym, ponieważ fakt, że połowę drużyny francuskiej stanowili piłkarze czarnoskórzy – będący imigrantami lub potomkami imigrantów – spowodował ożywioną dyskusję dotyczącą relacji między narodem a obywatelstwem. W młodym pokoleniu polskich nacjonalistów odezwały się silne resentymenty rasistowskie, czyli uczucia obce polskiej tradycji narodowej, żywcem importowane z Niemiec. Moja krytyka poglądów rasistowskich została skontrowana zarzutem „genderyzmu”: zarzucono mi, że tak jak genderyści twierdzą, że płeć jest kwestią wyboru, tak ja postrzegam podobnie przynależność do narodu, […]

Wielomski: Etat-Nation. O specyfice francuskiego rozumienia narodu

  Naród Ancien Régime’u 1.2.Narodziny narodu francuskiego             Badacze dość zgodnie narody francuski i angielski uważają są za najstarsze. Obydwa miały powstać w okresie Wojny Stuletniej (1337-1453), gdy doszło do trwającego kilka pokoleń konfliktu zbrojnego, który z wojny dynastycznej przemienił się w narodowy[1]. Wojna Stuletnia nie była konfliktem tradycyjnym, czyli ograniczonym społecznie, w którym udział brali tylko królowie i lenne rycerstwo. Po pierwszych klęskach francuskiego rycerstwa na polach bitewnych i zdziesiątkowaniu całego pokolenia szlachty, obleganych przez Anglików miast bronią wszyscy ich mieszkańcy, bez względu na […]

Rozmowy małżeńskie Wielomskich 8: janusowe oblicze Rewolucji

Adam Wielomski: Roman Dmowski napisał w jednej ze swoich broszur, że Rewolucja Francuska była czymś zgoła negatywnym i niepotrzebnie epatowała okrucieństwem, jednakże należy docenić jej walor narodowotwórczy, ponieważ to w jej czasie narodził się nad Sekwaną i Loarą nowoczesny nacjonalizm. To ciekawa konstatacja, idąca na przekór temu, jak Rewolucja ta jest dziś oceniana. Zwykle widzi się w niej ruch demokratyczny i liberalny (fragment jakobińskiego Terroru został skrzętnie usunięty z tego wspomnienia jako niepasujący do „postępowej” całości), a moment nacjonalistyczny jest systematycznie wycierany z pamięci. Podobnie […]

Rozmowy małżeńskie Wielomskich 7: prawica i lewica

Adam Wielomski: Coraz częściej mówi się i pisze o końcu tradycyjnej dychotomii politycznej na prawicę i lewicę. Zanik tego podziału jako pierwszy skonstatował przed laty Adam Michnik, w związku z czym traktowano tę myśl długo, zbyt długo, jako próbę zamazywania rzeczywistości. Za rządów PiS-u widzimy jak stare etykiety ideologiczne przestają przystawać do rzeczywistości. Mamy niewiele wspólnego z tym, co określa się w Polsce mianem „prawicy”, a której podstawy wyznaczają: cały czas rosnąca nienawiść do PRL, mimo że system ten upadł 30 lat temu; postawa antypaństwowa […]

Ziętek-Wielomska, Wielomski: Co to jest naród? Szkoła niemiecka

            Zwalczane przez Ernsta Renana rasowe uzasadnienia tożsamości narodowej charakterystyczne są dla myślicieli niemieckich, szczególnie zaś protestanckich, pochodzących z północnej części Niemiec, z Prus. Wynikają one z braku niemieckiej tradycji państwa narodowego. Rzadko sobie dziś uświadamiamy, że Niemcy nigdy w historii nie ukonstytuowały się jako państwo narodowe[1] i nie są nim także dziś. W Średniowieczu funkcjonowały jako aspirujące od uniwersalizmu cesarstwo, ze stolicą w Rzymie. W odróżnieniu od Francji, Hiszpanii, Anglii lub Polski, władcy niemieccy nie zdołali przełamać rozbicia feudalnego do wybuchu Reformacji (1517), gdy […]

Ziętek-Wielomska, Wielomski: Co to jest naród? Szkoła francuska

              Co to jest naród? Każdy przedstawiciel nauk społecznych słysząc to pytanie natychmiast kojarzy je ze słynnym wykładem Ernesta Renana z 1882 roku, pod tymże właśnie tytułem. Tak jak w sporach teologicznych punktem odniesienia jest Pismo Święte, a w sporach ideologicznych pomiędzy marksistami Manifest komunistyczny (1848), tak w badaniach nad narodami i nacjonalizmem rolę podobną pełni tekst Renana. W tym krótkim eseju francuski historyk i filozof społeczny przedstawił najbardziej znaną definicję narodu, z którą dyskutowali – i dyskutują nadal –specjaliści od procesów narodowotwórczych i […]